Miejskie Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o.o.
64-800 Chodzież, ul. J. Kochanowskiego 29
tel. 67 281 16 10, fax 67 281 16 20
e-mail: chodziez@mwik.pl
W służbie mieszkańcom, w trosce o środowisko
Chodzieskie wodociągi świadcząc usługi zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, korzystają z zasobów środowiska naturalnego. Stąd głębokie przekonanie o konieczności prowadzenia zrównoważonej gospodarki w tym względzie oraz o zachowaniu tego środowiska w jak najlepszym stanie dla przyszłych pokoleń. Bez wody, bezcennego daru natury, nie ma życia – to nie tylko slogan, to po prostu prawda. Bez wody nie mogą funkcjonować nie tylko organizmy żywe, ale również organizmy społeczne: wsie, miasta, województwa czy całe państwa.
Chodzieskie wodociągi mają za sobą ponad stuletnią historię. Gdy 1 stycznia 1914 roku zaczynały swoją działalność, Chodzież dołączyła do, nadal wąskiej w Wielkopolsce, grupy miast, które mogły pochwalić się tą zdobyczą cywilizacyjną. Nowo otwarty zakład wodociągów i kanalizacji, bo oba systemy zbudowano równolegle, cechowały bardzo nowoczesne rozwiązania. Całość zaprojektowało renomowane biuro Heinricha Schevena z Düsseldorfu.
W swoim projekcie przygotowanym w roku 1909 uwzględniło najnowsze dostępne wówczas technologie. 104 lata działalności wodociągów to okres bardzo burzliwy, zarówno w dziejach naszej ojczyzny, jak i samej firmy. Po latach licznych zmian, przekształceń i niedoinwestowania, lata 90. XX wieku przyniosły przełom. Miasto odzyskało swoją własność w postaci miejskich wodociągów i kanalizacji (upaństwowione po II wojnie światowej). Rozpoczął się okres nadrabiania braków inwestycyjnych z poprzednich dziesięcioleci (zwłaszcza okresu PRL). Na powrót dostrzeżono również ważną rolę, jaką przedsiębiorstwa wodociągowo- kanalizacyjne spełniają w ochronie naszego środowiska naturalnego, a zwłaszcza zasobów wodnych. W Chodzieży rozpoczęła się rozbudowa, przede wszystkim systemu kanalizacji sanitarnej, tak zaniedbywana w poprzednich latach, zmodernizowano również system wodociągowy.
W 2018 roku Miejskie Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o.o. w Chodzieży należy do grona nowoczesnych, wykorzystujących najnowsze zdobycze techniki przedsiębiorstw tego typu, tak jak u zarania swojej działalności ponad 100 lat temu. Historia zatoczyła koło. Głównymi zadaniami firmy są dostawa wody odpowiedniej jakości oraz odbiór
i oczyszczanie ścieków. Priorytetem jest zapewnienie ciągłości i bezpieczeństwa świadczenia usług. Realizujemy dostawę wody i odbiór ścieków na terenie miasta i gminy Chodzież (gminy od 2005 roku), oraz na części terenu gminy Margonin (wsie Adolfowo, Radwanki, Studźce – dostawa wody od roku 2018).
Spółka, wykonując te zadania, korzysta z zasobów środowiska naturalnego. Stąd głębokie przekonanie o konieczności prowadzenia zrównoważonej gospodarki w tym względzie oraz o zachowaniu środowiska naturalnego w jak najlepszym stanie dla przyszłych pokoleń. Bez wody, bezcennego daru natury, nie ma życia – to nie tylko slogan, to prawda. Bez wody nie mogą funkcjonować nie tylko organizmy żywe, ale również organizmy społeczne: wsie, miasta, województwa czy całe państwa. O jej znaczeniu, zasobach, wykorzystaniu oraz konieczności ochrony mówią kolejne rozdziały książki. W tym miejscu postaramy się pokazać, jakie działania na rzecz przyrody – naszego wspólnego dziedzictwa, podejmują chodzieskie wodociągi.
Pobieramy wodę z 9 ujęć, na których zlokalizowanych jest 18 studni głębinowych (w tym najgłębsza – w Podaninie, ma 141 m), następnie ją uzdatniamy i dostarczamy naszym odbiorcom. Liczba ujęć wynika z prostego faktu – zasoby dobrej wody na terenie miasta i gminy Chodzież są mocno rozproszone i mają ograniczoną wydajność. Stąd niezmiernie ważne jest zrównoważone korzystanie z nich z uwzględnieniem miejscowych warunków hydrogeologicznych. Równie ważne są działania, jakie podejmujemy na rzecz ochrony tych ujęć. W szerszej perspektywie działamy także na rzecz poprawy bilansu wody w całym regionie. Elementem ochrony wód powierzchniowych i podziemnych jest rozbudowa i właściwa eksploatacja systemu kanalizacji sanitarnej. Budowniczowie wodociągów w Chodzieży wychodzili z prostego założenia, że tam, gdzie budowana jest sieć wodociągowa, musi być równolegle kładziona i sieć kanalizacji sanitarnej. W roku 1934 wodociąg miał długość 11,4 km, a kanalizacja 10,3 km. Po II wojnie światowej w czasach PRL nastąpiło upaństwowienie, a następnie centralizacja zakładów wodociągowych.
Nie sprzyjało to inwestycjom odpowiadającym lokalnym potrzebom. Miasto nadal się rozrastało, co pociągało za sobą dalszą rozbudowę sieci wodociągowej. Do roku 1989 jej długość wzrosła do 40,1 km. Niestety, nie szła za tym od razu budowa kanalizacji sanitarnej.
Ta w roku 1989 miała zaledwie 16,8 km długości. Oczyszczalnia ścieków z 1913 roku zestarzała się technologicznie i nie była w stanie zapewnić odpowiedniego poziomu oczyszczania ścieków (w praktyce 90% nie oczyszczano). Sytuację starano się ratować, oddając w latach 80. XX wieku do użytku lokalne, osiedlowe oczyszczalnie ścieków. Przez lata problemem były nieszczelne przydomowe zbiorniki bezodpływowe na ścieki. Miało to istotny wpływ na stan środowiska naturalnego, w szczególności na glebę i chodzieskie jeziora. Stąd tak ważna w ostatnich dwóch dziesięcioleciach była rozbudowa kanalizacji sanitarnej.
W listopadzie 2018 roku jej długość wynosiła niecałe 158 km (miasto i gmina razem). Całość ścieków trafia do nowoczesnej oddanej do użytku w 1999 roku, a zmodernizowanej w latach 2014-2015 Miejskiej Oczyszczalni Ścieków (MOŚ) w Studzieńcu Łęgu. Dopływające tam nieczystości zostają oczyszczone z biogenów (fosfor i azot), a ścieki oczyszczone odprowadzane do rzeki Bolemki są bardziej czyste niż woda w niej płynąca. Dzięki tym działaniom odcięto dopływ ścieków do chodzieskich jezior, strug i rzek. Długofalowe skutki tych działań dla środowiska naturalnego są więc nie do przecenienia. Poprawa stanu wód powierzchniowych otwiera szanse na rozwój całego regionu. Daje możliwość aktywnego wypoczynku nad nimi zarówno mieszkańcom regionu, jak i przyjezdnym. Rozbudowa systemów wodociągowego i kanalizacyjnego stwarzają możliwości zagospodarowania dla celów budownictwa mieszkaniowego nowych terenów w mieście i gminie, a to sprzyja rozwojowi przedsiębiorczości. Całość przekłada się bezpośrednio na komfort życia mieszkańców. Znaczącą część tych prac wykonano w ramach projektu „Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie miasta i gminy Chodzież” realizowanego w latach 2008-2015, a dofinansowanego ze środków Funduszu Spójności Unii Europejskiej w kwocie prawie 24 mln złotych. Całkowita wartość projektu to ponad 50 mln złotych.
Równie ważne, jak rozbudowa układów wodociągowego i kanalizacyjnego, jest systematyczne prowadzenie prac remontowych istniejącej infrastruktury. W ostatnich dwóch dziesięcioleciach MWiK wykonał szereg zadań polegających na wymianie najbardziej awaryjnych elementów infrastruktury. W celu obniżenia kosztów eksploatacji przebudowano część sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. Dobrym przykładem jest zmiana bardzo energochłonnego, a co za tym idzie i drogiego w eksploatacji, układu kanalizacji sanitarnej na terenie gminy Chodzież. Ścieki były tłoczone z terenów niżej położonych w Dolinie Noteci do wyżej położonej, mało efektywnej oczyszczalni ścieków w Oleśnicy. Po jej likwidacji odwrócono kierunek przepływu ścieków, kierując je do MOŚ. Przyniosło to wymierne oszczędności, w tym energii elektrycznej. Obniżanie energochłonności przynosi nie tylko korzyści ekonomiczne, ale także przyczynia się globalnie do ochrony środowiska naturalnego.
Chodzieskie wodociągi wdrożyły cały szereg nowoczesnych rozwiązań. Sieć wodociągowa wraz z ujęciami i stacjami uzdatniania wody zarządzana jest z siedziby spółki za pomocą systemu monitoringu i sterowania. W oparciu o analizę jego wskazań możliwe jest wykrywanie awarii i wstępna lokalizacja obszaru, na którym wystąpiły. Analogiczny system wspomaga pracę układu kanalizacji sanitarnej (MOŚ, część przepompowni ścieków). Szczególnie ważny jest tutaj monitoring kluczowych przepompowni ścieków (ze względu na duże zróżnicowanie terenu spółka eksploatowała na koniec listopada 2018 roku łącznie 179 przepompowni). Pozwala on szybko reagować na sytuacje awaryjne, co zapobiega wydostawaniu się ścieków poza układ i zanieczyszczaniu w ten sposób środowiska
Innym rozwiązaniem jest radiowy system odczytu wodomierzy. Sukcesywnie wdrażany objął w 2016 roku 100% liczników wody rozliczanych przez spółkę (na koniec października 2018 roku było ich ponad 7500 sztuk). Jest on przyjazny odbiorcom (nie ma problemów z dostępem do wodomierza, faktura jest wystawiana zawsze w oparciu o rzeczywisty stan i zużycie) i pozwala na wykonywanie odczytów wszystkich wodomierzy w tym samym czasie. Umożliwia dokładne bilansowanie wody i precyzyjne określenie pułapu strat, a bez tego trudno prowadzić skuteczne działania zmierzające do ich ograniczenia.
W roku 2017 zapoczątkowano prace ukierunkowane na podział systemu wodociągowego na odpowiednie strefy, co pozwoli na jeszcze dokładniejsze bilansowanie wody i zarządzanie ciśnieniem w sieci. Elementem usprawniającym pracę na sieciach wodociągowej i kanalizacyjnej jest także cyfrowa mapa (GIS). To nie tylko proste przeniesienie papierowych map do komputera. GIS to nowoczesne narzędzie ułatwiające zarządzanie sieciami.
Gromadzone w nim dane, odpowiednio zobrazowane, dają pełniejszą wiedzę o stanie i funkcjonowaniu systemów wodociągowego i kanalizacyjnego. W oparciu o nie łatwiej można planować prace oraz ograniczyć występujące przy nich niedogodności dla odbiorców usług (np. zamknięcia wody) do minimum. Wszystkie wyżej wymienione systemy mają jeszcze jedną cechę wspólną – pozwalają szybciej reagować na sytuacje awaryjne. Szybkie zlokalizowanie i usunięcie awarii to niższe straty i koszty, a także minimalizowanie, szczególnie w przypadku awarii kanalizacji sanitarnej, ryzyka szkodliwego oddziaływania na środowisko naturalne.
Wdrożenie tych rozwiązań w połączeniu z innymi działaniami (wymiana opomiarowania na ujęciach wody, remonty i wymiana sieci) pozwoliło na przestrzeni ostatnich lat znacząco zmniejszyć straty wody. W 2005 roku średnie straty wody po wtłoczeniu do sieci wynosiły ok. 26%, by w roku 2017 spaść do 7%. To jeden z elementów zrównoważonego i odpowiedzialnego zarządzania zasobami wody, jakimi dysponujemy.
Nasza firma na co dzień korzysta z ekologicznych rozwiązań. Jednym z nich są pompy ciepła. Pierwsza z nich działa w stacji uzdatniania wody przy ulicy Podgórnej, odzyskując ciepło z wydobywanej ze studni głębinowych wody i ogrzewając budynki siedziby chodzieskich wodociągów przy ul. Kochanowskiego. Druga pompa znajduje się w Miejskiej Oczyszczalni Ścieków. Tam ciepło odzyskiwane jest ze ścieków oczyszczonych i służy ogrzewaniu budynków oczyszczalni. Systemy grzewcze z pompami ciepła są ekologiczne i przyjazne środowisku, nie emitują żadnych spalin. Są także bardzo ekonomiczne – przeciętnie pompa ciepła, która zużywa 1 kWh energii elektrycznej, dostarcza 4 kWh ciepła. Co za tym idzie, ich zastosowanie wpłynęło na obniżenie kosztów utrzymania budynków.
Innym przykładem działania zmierzającego do obniżania kosztów i zmniejszenia energochłonności jest modernizacja układu napowietrzania w MOŚ. Wysoka sprawność zamontowanych w roku 2015 dwóch turbodmuchaw umożliwia osiągnięcie 20% oszczędności energii elektrycznej (w porównaniu ze stosowanymi wcześniej). Nowe urządzenia to turbodmuchawy promieniowe na łożyskach powietrznych o łącznej wydajności 50 m³/min. Łożyska powietrzne są hydrodynamiczne i wykorzystują smarowanie gazem z otoczenia bez dodatkowych substancji. Umożliwia to zastosowanie wysokoobrotowego silnika, który wiruje wraz z turbiną, osiągając 43 tys. obrotów na minutę, ponad 700 obrotów na sekundę!
Obok tak oczywistych działań chodzieskie wodociągi wdrażają i mniej spektakularne, ale także przyjazne otoczeniu rozwiązania. Należą do nich e-usługi: e-faktura i elektroniczne Biuro Obsługi Klienta. W listopadzie 2018 roku prawie 23% faktur zostało wystawionych w formie elektronicznej. Przez e-BOK odbiorcy naszych usług mogą załatwić większość spraw bez konieczności przyjeżdżania do siedziby spółki. To nie tylko wygoda dla klientów, ale również mniejsze zużycie papieru, tonerów, paliwa czy energii elektrycznej.
Nowoczesne technologie to nie wszystko. Nawet najlepsze i najbardziej zaawansowane rozwiązania będą nieprzydatne, jeśli zabraknie nam zasobów naturalnych, w naszym przypadku wody, z których możemy czerpać. Dodajmy, wody odpowiedniej jakości.
W spółce jako firmie korzystającej z tych zasobów na rzecz mieszkańców naszego regionu mamy tego świadomość. Stąd równolegle ze stosowaniem rozwiązań, o których mowa powyżej, prowadzimy działalność informacyjną i edukacyjną. Pokazujemy, w kontekście świadczonych przez nas usług, zależności między aktywnością człowieka a stanem środowiska naturalnego. Czynimy to na wiele sposobów: spotkania z mieszkańcami, lekcje dla uczniów, wycieczki do naszych obiektów, konkursy, informacje na stronach internetowych i w prasie, udział w lokalnych imprezach. Konsekwentnie od lat spółka prowadzi dwa programy edukacyjne skierowane głównie do młodego pokolenia: „Skąd się bierze woda w kranie?” i „Kanalizacja to nie śmietnik”.
Pierwszy z nich przybliża procesy, jakie są niezbędne dla dostarczenia odbiorcom wody odpowiedniej jakości. Jest to też dobra okazja, żeby pokazać, jak człowiek oddziałuje na środowisko naturalne, w tym na wody powierzchniowe i podziemne. Podczas spotkań i prezentacji pracownicy spółki tłumaczą, jak każdy z nas poprzez swoje codzienne działania może przyczyniać się do ochrony przyrody i jej zasobów. W ramach programu zachęcamy do picia popularnej „kranówki”. Jest to nie tylko zachęcanie do działań proekologicznych (mniej plastikowych opakowań), ale także promocja jakości naszej wody. Podczas lokalnych imprez na stoisku naszych wodociągów serwowana jest z saturatora kranówka prosto z sieci wodociągowej. W szkołach na terenie miasta i gminy Chodzież zostały zamontowane źródełka wody pitnej (kranówki). Uczniowie mają cały czas dostęp do dobrej wody. Nie muszą jej nosić ze sobą, dzięki czemu nie obciążają dodatkowo i tak przeładowanych tornistrów. Uczą się też przy tym, żeby nie nadużywać jednorazowych plastikowych opakowań i chętnie korzystają z podarowanych przez wodociągi bidonów. Ograniczają również w swojej diecie ilość słodzonych napojów. Aby działania tego typu odniosły zamierzony skutek, spółka musi być wiarygodna w tym, co robi. Również jej pracownicy piją kranówkę. Chodzieskie wodociągi nie kupują wody butelkowanej, a całe potrzeby w zakresie napojów zaspokajane są za pomocą wody z kranu. Ta serwowana jest także podczas wszystkich spotkań w siedzibie firmy.
Drugi z programów – „Kanalizacja to nie śmietnik” – odpowiada na pytanie: jak prawidłowo korzystać z kanalizacji sanitarnej? Wydaje się ono banalne, przecież każdy to wie. Co roku jednak spółka usuwa kilkadziesiąt awarii pomp na przepompowniach ścieków spowodowanych niewłaściwym użytkowaniem kanalizacji przez odbiorców usług. Do tego dochodzą kolejne awarie z tego samego powodu, a związane z niedrożnością kanałów.
Jak to możliwe? Niestety, do kanalizacji sanitarnej trafiają rzeczy, które nie mają prawa tam się znaleźć. Najczęściej są to włókniste materiały higieniczne: nawilżane chusteczki, pieluchy, podpaski, waciki, patyczki kosmetyczne, ale także opakowania z tworzyw sztucznych. Materiały te nie rozpuszczają się w ściekach i oblepiają wirniki pomp w przepompowniach, doprowadzając do ich uszkodzenia. Powodują również zatory w sieci kanalizacji sanitarnej, co
w konsekwencji prowadzi do zalewania ściekami posesji i wydobywania się z kanałów odoru. Wrzucanie odpadków
i nieświeżej żywności sprzyja obecności gryzoni w kanałach i instalacjach sanitarnych. Koszty usuwania awarii wynikających z niewłaściwego użytkowania kanalizacji sanitarnej dotykają wszystkich odbiorców naszych usług.
W ramach tego programu tłumaczymy także rolę systemu kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków w ochronie środowiska naturalnego.
W roku 2015 firma poszła w działaniach edukacyjnych o krok dalej i we współpracy z Nadleśnictwem Podanin przygotowała koncepcję Chodzieskiego Pikniku Naukowego.
To impreza skierowana do całych rodzin i wszystkich ciekawych świata. Ideą przewodnią jest szeroko rozumiana ekologia. Na pikniku pokazywane i objaśniane są różne procesy i zjawiska przyrodnicze. Mowa jest także o działaniach człowieka i ich wpływie na przyrodę, zarówno pozytywnym, jak i negatywnym. Prezentowane są rozwiązania techniczne służące ochronie środowiska naturalnego. Do grona organizatorów dołączyły obie gminy Chodzież – miejska i wiejska. Co roku w przygotowanie pikniku angażuje się wiele podmiotów (w edycji z 2018 roku – 28). Impreza cieszy się dużym powodzeniem, przyciągając rzesze odwiedzających nie tylko z naszego regionu. Do tej pory odbyły się cztery edycje: „Woda dar natury” (2015), „Cztery żywioły” (2016), „Flora i fauna Wielkopolski” (2017) i „Technika a przyroda” (2018).
Chodzieskie wodociągi wspierają w różnej formie wiele lokalnych inicjatyw i wydarzeń. Szczególną wagę przykładamy do tych, których adresatami są młodzi ludzie. W miarę możliwości spółka wspiera lokalne kluby sportowe prowadzące zajęcia dla dzieci i młodzieży, włącza się w organizację zawodów sportowych. Angażuje się również w przedsięwzięcia, które pomagają w rozwoju młodego pokolenia oraz takich, które wzmacniają lokalne więzi. Dobrym, ale nieodosobnionym przykładem jest pomoc udzielona grupie młodzieży, która dla uczczenia 100. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego postanowiła wykonać mural. Młodzi ludzie samodzielnie zdobyli środki, zaprojektowali i wykonali malowidło. MWiK udostępnił im do tego celu zbiornik wody SUW przy ul. Podgórnej oraz zapewnił pomoc techniczną. Powstało dzieło, które żyje i jest ważne nie tylko dla tych młodych ludzi, ale także dla mieszkańców miasta.
W działania na rzecz lokalnej społeczności angażują się także pracownicy spółki, którzy mogą liczyć na wsparcie swojej firmy. To oni tak naprawdę stanowią o jej sile. Najnowsze zdobycze technologii, wspomniane wyżej,
nie spełnią swojej roli, jeśli nie są obsługiwane przez odpowiednio przygotowanych ludzi. Pracownicy chodzieskich wodociągów to fachowcy w swoich dziedzinach, którzy stale podnoszą swoje kwalifikacje. Traktują pracę w kategoriach służby mieszkańcom. Na przestrzeni lat swoimi umiejętnościami i zaangażowaniem kształtowali pozytywny wizerunek przedsiębiorstwa. Na nich spoczywa obowiązek wypełnienia misji spółki, jaką jest zabezpieczenie ciągłości dostaw wody dobrej jakości oraz stały odbiór i oczyszczanie ścieków.