Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji „Star – Wik” Sp. z o.o.
83-200 Starogard Gdański, ul. Lubichowska 128
tel. 58 532 81 91, 58 560 14 70, fax 58 562 81 90
e-mail: sekretariat@star-wik.pl
www.star-wik.pl
Średniowieczni mieszkańcy Starogardu Gdańskiego czerpali wodę wprost z rzeki Wierzycy lub z przydomowych studni. Do niektórych dzielnic miasta doprowadzano wodę pitną drewnianymi rurami, których twórcy do dziś pozostają anonimowi. Według Józefa Milewskiego, autora publikacji na temat historii Starogardu, pierwszy wodociąg dla tego miasta został zaprojektowany przez Mikołaja Kopernika, który to kilkakrotnie odwiedzał mieszkającą w Starogardzie siostrę.
Zachowany z 1634 roku Wilkierz Miasta Starogard tak oto w niektórych artykułach reguluje sprawy z zakresu publicznych wodociągów:
-
art. 10: Nikt nie powinien nawozu i różnorakich śmieci albo gruzu rzucać względnie sypać (…)na mosty, do rowów, studni lub rynsz toków w mieście. Kto zaś na tym przechwycony będzie, winien zapłacić 2 grzywny.
-
art. 11: Odkopane jednak rury prowadzące wodę mają być naprawiane przez miasto.
-
art. 28: W fosie miejskiej nie wolno moczyć lnu czy konopi, ani też wpuszczać żadnych przedmiotów, czy bielić płótno. Nie wolno też wpędzać tam we dnie lub w nocy bydła i koni, ani ich tam poić pod czcigodną karą 30 groszy.
-
art.32: Kto zostanie wybrany przez czcigodną radę na naczelnika studzien (…), nie powinien się temu sprzeciwiać pod utratą swych obywatelskich wolności i prawa.
W wilkierzu wspominano również o kunszcie wodnym, który był niczym innym jak systemem wodociągowym, składającym się z wieży ciśnień oraz sieci drewnianych lub metalowych rur. A zatem już w I połowie XVII wieku Starogard posiadał sieć wodociągową, natomiast pierwsza stacja pomp ssąco-tłocząca wybudowana została w 1810 roku.
Z aktu erekcyjnego budowy Strzelnicy (siedziby Bractwa Kurkowego) dowiadujemy się, że od 1818 roku obok śluzy wodnej istniało urządzenie wodne „Wasserwerk”, odprowadzające wodę do czterech studni na rynku. W książce Królewskie Miasto Starogard, autorstwa Jana Bucholca oraz Andrzeja Szklarskiego, możemy znaleźć informacje na temat założonego w 1900 roku wodociągu, dostarczającego wodę do miasta z czterech studni. Ostatnią studnię, która miała największą wydajność wywiercono w 1928 roku. Woda płynęła z niej poprzez system filtrów oraz żwir do zbiornika przy gazowni, gdzie w osobnym budynku znajdowały się dwie pompy, tłoczące wodę przez rurę o średnicy 150 mm. Następnie wodociąg rozgałęział się na dwa przewody, z których jeden prowadził do miasta, a drugi do głównego zbiornika. Całkowita długość sieci wodociągowej wynosiła 160 m, a koszt jej wybudowania wynosił 310 tys. marek.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości nastąpiła w mieście rozbudowa stacji uzdatniania wody oraz sieci wodociągowej, a także remonty istniejących już obiektów. W 1939 roku Starogard Gdański posiadał 12 km sieć wodociągową, doprowadzającą wodę do 590 odbiorców. W latach 1941-1943, wykorzystując siłę roboczą jeńców wojennych, Niemcy wybudowali studnię głębinową o głębokości 75 m i rozbudowali sieć wodociągową o około 10 km. Jednak opuszczając po wojnie Starogard zniszczyli większość urządzeń wodno-kanalizacyjnych, a także dokumentację techniczną sieci. 6 marca 1945 roku miasto zostało zajęte przez Rosjan i natychmiast przystąpiono do odtwarzania dokumentacji urządzeń, a także rozpoczęto remonty sieci i obiektów.
W latach 50. i 60. XX wieku Przedsiębiorstwo poddawane było przekształceniom organizacyjnym, ponieważ odchodzono od struktury wielobranżowej na rzecz jednolitej jednostki organizacyjnej. Miał miejsce wówczas dynamiczny rozwój sieci wodociągowej, modernizowano pompy oraz wybudowano kolektory kanalizacyjne i burzowe.
W roku 1885 zostało wybudowane ujęcie wody „Wierzyca” i stacja uzdatniania wody. Jesienią 1979 roku przekazano do eksploatacji w Starogardzie Gdańskim nowe ujęcie wody „Południe”, którego wydajność wynosiła ok. 7 mln litrów/dobę, a wraz z nim baza administracyjna Zakładu Eksploatacyjnego.
W roku 1980 powstał nowy zbiornik retencyjny o pojemności ok. 3 mln litrów wody, który według założeń ma służyć 50 lat. Rozpoczęto także budowę magistrali „Zachód”, która zaopatruje w wodę nowe osiedla oraz kolektorów sanitarnych w północnej i południowej części miasta. W roku 1984 przekazano do użytku, położoną na obrzeżach miasta mechaniczną oczyszczalnię ścieków, której przepustowość wynosiła 16 tys. m³/dobę. Realizowano również budowę kolektorów ściekowych i burzowych. Przebudowano i zmodernizowano magistralę wodociągową „Północ 2”. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji „Star-Wik” istnieje od 1 listopada 1991 roku. Jest podmiotem gospodarczym, zajmującym się obsługą sieci wodociągowej i kanalizacyjnej na terenie miasta i części gminy Starogard Gdański.
Do głównych zadań przedsiębiorstwa należą: eksploatacja ujęć wody i jej uzdatnianie, zaopatrywanie mieszkańców w wodę oraz odbieranie i oczyszczanie ścieków, utrzymanie i konserwacja oraz rozbudowa sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej.
Dziś Spółka eksploatuje około 120 km sieci wodociągowej, dostarczając wodę do 99% mieszkańców oraz około 90 km sieci kanalizacyjnej, odprowadzając ścieki od 95% mieszkańców. Eksploatuje dwa ujęcia wody: „Południe” i „Wierzyca”, z czego to drugie jest w pełni zautomatyzowane i bezobsługowe. Uzdatnianie wody polega na jej: napowietrzaniu, odgazowaniu, odżelazianiu, odmanganianiu i redukcji poziomu amoniaku. Wszystkie zużyte wody (ścieki) trafiają do oczyszczalni ścieków, gdzie w procesach biologiczno-chemicznych następuje ich oczyszczanie do parametrów bezpiecznych dla środowiska. W 1998 roku oddano do eksploatacji oczyszczalnię ścieków rozbudowaną o część biologiczną, co poprawiło jakość odprowadzanych wód do rzeki „Wierzycy”.